Sağlık

Demir Eksikliği Neden Oluşur? Sonuçları Nelerdir?

Dünyanın en sık görülen beslenme problemlerinden biri de demir eksikliğidir.  Öyle ki dünya nüfusunun %30’unda görülür.  Bununla birlikte ülkemizde de  özellikle kadın ve çocukların çoğunda demir eksikliğine bağlı kansızlık yani anemi vardır.

 Demir vücutta nerede bulunur?

Total demirin 2/3’si hemoglobin  de (alyuvarlarda bulunan ve dokulara oksijen yada solunum organlarına karbondioksit taşıyan bir protein), %25’i depo edilmiş olarak karaciğer, dalak ve kemik iliğinde, %5’i ise kasların ve enzimlerin içinde bulunmaktadır. Demirin vücutta depo edilme şekline ise ferritin denilmektedir.

Demir alımı yetersiz ise veya fazla kan kaybından dolayı demir eksikliği oluşmuşsa kansızlık meydana gelir. Kadınlarda adet kanamalarının fazla oluşu ise demir eksikliğinin en önemli nedenlerinden biridir.

Sağlıklı bir kişide besinlerle alınan demirin ancak %10-15’i bağırsaklardan emilmektedir. Vücuttaki demir depoları bağırsaklardan demir emilim oranını etkiler. Vücutta demir az ise, bağırsaklardan daha fazla demir emilimi olur fakat fazla ise daha az emilim olur. Bununla birlikte ette bulunan demirin emilimi sebzeye göre daha iyidir ve C vitamini demirin emilimini arttırır aynı şekilde yemeklerden hemen sonra içilen çayında demir emilini bozduğu tahmin edilmektedir.

Demirin vücuttaki görevi nedir? 

Hemoglobinin yapısına katılır, oksijen ve karbondioksit taşımasını sağlar.

Bağışıklık sistemi, bilişsel performans için gereklidir.

Demir eksikliğinde ne olur?

  • Demir eksikliği anemisi
  • Konsantrasyon bozukluğu
  • Halsizlik
  • Kalp çarpıntısı
  • Yorgunluk
  • Solgunluk
  • Sinirlilik
  • Bağışıklık sisteminde zayıflık

 

Vücutta demirin emilimini etkileyen durumlar nelerdir?

  • Vücutta ihtiyaç durumuna göre emilir.
  • Bazı yiyeceklerde demir emilimi zorlaştırır. Örneğin bazı tahıllar emilimin güçleşmesine neden olur.
  • Mide asit azlığı
  • C vitamini emilimi arttırır, yiyeceklerle C vitamini alınmazsa eksiklik meydana gelir.
  • Yüksek posalı yiyecekler demir emilimini bozar.
  • Yetersiz protein alımı, demir emilimini azaltmaktadır.
  • Çay ve kahvenin yemekle tüketilmesi, Magnezyum ve çinko eksikliğide demir emilimini etkilemektedir.
  • Demir eksikliğinde vücutta ki ferritin düzeyine bakılmaktadır. Ortalama olarak vücudun günlük demir ihtiyacı ;
  • Erkekte – 10 mg
  • Kadında – 15-20 mg
  • Gebelikte – 30 mg olarak belirtilmektedir.

Vücutta ferritin düzeyi  litre de 15 mikrogramdan düşükse demir ilacı tedavisine ihtiyaç vardır ve vücuttaki  hemoglobin düzeyine de bakılmalıdır.

Demir haplarının kullanımı;

  • Demir hapları aç karnına alınmalıdır, böylece demir emilimi daha iyi olur.
  • İlaç alımı sırasında kişide bulantı, kusma, dışkıda siyahlaşma, kabızlık ve ya ishal olabilir. Bu şikayetlerin olmaması için ilaca düşük dozla başlanmalıdır.
  • Kişi antiasit kullanıyorsa antiasitini 4 saat sonra almalıdır.
  • C vitamini emilimi arttırdığından demir ile birlikte C vitamini takviyesi de yapılabilir.

 

Kişinin ilaç alımına bağlı hala anemisi düzelmiyorsa aşağıdaki durumların olabileceği olasılığı göz önünde bulundurulmalıdır;

  • Teşhis yanlış olabilir.
  • Hastada farklı bir anemi çeşidi olan Akdeniz anemisi yada megaloblastik anemi olabilir.
  • Demir kaybı çeşitli nedenlerden dolayı alınandan fazla olabilir. (bağırsak kanaması, doğum, kanser vb.)
  • Hastada demir emilimi bozuktur.
  • Not; demir ilacı rastgele alınabilecek bir ilaç değildir. Fazla alınması, karaciğer ve kemik iliğinde birikerek zararlı hale gelebilir. Dikkatli olunmalıdır.

Peki, Demir Hangi Besinlerde Vardır?

  • Kırmızı et
  • Sakatatlar
  • Pekmez
  • Kuru meyveler ( özellikle kayısı, üzüm, erik, incir)
  • Yeşil yapraklı meyveler (özellikle maydanoz ve ıspanak)
  • Turunçgiller (Demirden zengin olmasalar da  C vitamini yönünden zengin oluşları emilimi arttırır)
Benzer Yazılar
Sağlık

Hızlı Saç Uzatma Yolları

Sağlık

Prematüre Bebek

Sağlık

Su İçmenin Önemi

Sağlık

Sedef Hastalığı – Psoriasis Nedir? Tedavisi Nedir?

Yeni yazılarımızdan haberdar olmak ister misiniz?