Sağlık

Hepatit A Nedir? Tedavisi mümkün mü?

 Hipokrat döneminden beri bilinen, tüm dünyada görülen, halk arasında sarılık olarak bilinen akut gelişen bir viral hastalıktır.

Hepatit A Etkeni Nedir?

Etkeni Hepatit A virüsüdür. Bu virüs dış etkenlere karşı dayanıklıdır. Soğukta aylarca, hatta yıllarca yaşayabilmektedir. Formalin ve ultraviyole (UV) ışınında ise 3-4 gün yaşayabilmektedir. Virüsün kuluçka (inkübasyon) süresi 10-40 gün arası, ortalama 25-30 gündür.

Hepatit A Nasıl Bulaşır?

Hastalığın ana bulaşma kaynağı; hasta ve portörlerin (taşıyıcı) dışkı ve idrarlarıdır. Ayrıca hastaların ağız sekresyonları (salgıları) da etken olarak tespit edilmiştir. Bulaşma ağız (oral) yoluyla veya dışkısal (fekal) yolla olur. Başta sular olmak üzere bütün içecekler, yiyecekler ve eşyalarla, iyi pişmemiş yumurta, sebze, istiridye, midye ve sütle bulaşabilmektedir.  Ayrıca buz, konserve, dondurma ve hatta simitle bulaştığı tespit edilmiştir.

Hastalık, cins, ırk ve yaş ayrımı gözetmemektedir. Bulaştırıcılık, belirtiler başlamadan 15-20 gün önce başlayıp, sarılık (ikter) başladıktan sonra da bir ay kadar devam eder. Fakat bu süreler kesin olarak tespit edilememiştir.

Hepatit A Belirtileri Nelerdir?

Hepatit A’da belirtiler iki evrede incelenir;

  • Sarılık Öncesi Dönem (Preikterik Dönem); Virüs sindirim sistemi ile alındıktan sonra ince bağırsaktaki epitel hücrelerine yerleşip çoğalmaktadır. Sonrasında bu hücreleri patlatarak karaciğer toplardamarı (hepatik venler) yardımı ile karaciğere gider. Virüslerin karaciğere yerleşmesi sebebiyle karaciğer hassas ve ağrılıdır. İştahsızlık, bulantı, kusma, halsizlik, baş ve karın ağrısı ile yağlı yiyeceklere karşı tiksinti oluşumu vardır. İdrarın koyu oluşu bu hastalığin en önemli belirtisi olarak kabul edilmektedir. İshal veya kabızlık görülebilir.
  • Sarılık Dönemi (İkterik Dönem); Bu döneme gelindiğinde, çocuklarda belirtilere karşı bir iyileşme görülür. Ateş düşmeye başlar, halsizlik azalır, iştah açılır. Fakat bu iyileşme yetişkinlerde pek görülmemektedir. Bu dönemde göz akında (sklera) sararma oluşur. Bu sarılık daha sonra tüm vücuda yayılmaktadır. Fakat yine küçük çocuklarda görülmeyebilir. Gençlerde bir hafta, yetişkinlerde ortalama 2-4 hafta arası devam edebilir. Karaciğerde büyüme (hepatomegali) olur. Buna dalak büyümesi (splenomegali) de eklenebilir.

Hepatit A Tanısı ve Laboratuvar Bulguları Nasıldır?

            Hepatit A hastalarının %98’inden fazlasında iyileşme gözlenmektedir. Fakat hastanın genel sağlık durumu, yaşı gibi çeşitli faktörler hastalığın seyrini değiştirmektedir.

Hastalık süresi çok farklı olabileceği gibi iyileşme dönemi bazen birkaç hafta, bazen birkaç ay sürebilir. Hastalık yetişkinlerde, çocuklarda ve gençlerde olduğundan daha uzun sürer. Ölüm oranı ise yine daha yüksektir.

Hepatite, A virüsü dışında B ve C virüsleri, parazitler, herpes simpleks virüsübakteriler gibi birçok mikroorganizma sebep olabilmektedir. Bununla birlikte yine bunlar; farklı hastalıklar olup Hepatit A ile karıştırılabilmektedirler.

Laboratuvar Tetkiklerinde; İdrarda ürobilinojen, eritrosit (alyuvar) ve bilirübin sayısı artar. Sedimantasyon yükselmektedir. Ciltte tuz birikmesine bağlı olarak kaşıntı olabilmektedir. Karaciğer fonsiyon testlerinin (ALT, AST) değerleri yükselir.

Hepatit A’nın Komplikasyonları (Yan Etkileri) Nelerdir?

Hepatit A’da nadiren Ensefalopati yani beyin dokusunu etkileyen ve ve özgün olmayan değişimler görülür. Bununla birlikte aplastik anemi de görülebilir.

Hepatit A Tedavisi ve Bakımı Nasıldır?

Bu hastalığın özel bir tedavisi yoktur. Ancak bakımı ve beslenmesi büyük önem taşır. Hasta yatak istirahatına da alınabilir. ,

Hastalık gebelerde, yaşlılarda, alkoliklerde, beslenme bozukluğu ve karaciğer hastalığı olanlarda ağır seyreder. Durumu ağır olmayan hastalarda bakım ve tedavi genellikle evde yapılmaktadır. Bu hastaların takibi de sağlık personeli tarafından yapılmalı ve sağlık eğitimine de öncelikli ağırlık verilmelidir.

Durumu ağır olmayan hastalarda yine genellikle diyet gerekmez. Diyet uygulanacağı zaman; bal, pekmez, komposto gibi bol karbonhidratlı, az yağlı yada yağsız gıdalar verilmektedir. Kızartma ve baharatlı gıdalar verilmez. Özellikle alkol yasaklanır, C, B ve K vitaminleri ile mineral yönünden zengin kaliteli proteinli gıdalar verilir. Hastada bulantı ve kusma olabileceğinden ağızdan beslenemeyeceği zamanlarda damardan serum glikoz verilir.

Bu hastalık hakkında bir çok yanlış inanış vardır. Örneğin; sarılık kesme yada hastaya sarı giydirilirse sarılık geçer. Bu gibi durumlarda hasta ve hasta yakınlarına hastalığın mikroorganizmalardan kaynaklandığı, iyi bir beslenme ve istirahat ile geçebileceği anlatılmalıdır.

Hepatit A’dan Korunma Nasıl Olur?

Bütün dünyada ve ülkemizde görülebilen sporadik (tek tük) bir hastalıktır. Hastalar bulaştırıcılık süresi boyunca tecrit edilir. Bulaşma açısından idrar, dışkı ve vücut sıvıları ile temas eden bütün esyalar dezenfekte edilir. Hastanın her tuvalete gidişinden sonra tuvalete sönmemiş kireç dökülebilir bu da faydalı bir önlemdir. Açık tuvaletlerin kapatılması da haşere ve özellikle karasineklerle bulaşmanın önlenmesi bakımından önemlidir.

Suların klorlanması, çiğ sebze ve meyvelerin temiz su ile iyice yıkanması da önemli bir önlemdir. Umumi tuvaletlerin temizliği ve kişilere bu konuda verilen eğitiminde bu noktada önemi büyüktür.

Hastalığın aşısı da üretilerek uygulanmaya başlanmıştır. Ancak hastalıktan kesin koruyucu bir ilaç yoktur. Aşı ile yalnızca pasif koruma sağlanabilir. Kuluçka süresinin yarısından sonra yapılan aşının da bu noktada bir yararı yoktur.

Benzer Yazılar
Sağlık

Hızlı Saç Uzatma Yolları

Sağlık

Prematüre Bebek

Sağlık

Su İçmenin Önemi

Sağlık

Sedef Hastalığı – Psoriasis Nedir? Tedavisi Nedir?

Yeni yazılarımızdan haberdar olmak ister misiniz?