BilimÖğrenPsikolojiTarih

Yunan ve Roma Mitolojisi

Çoğumuz Yunan ve Roma mitolojisi hakkında az çok bilgi sahibiyizdir. Aslında Yunan ve Roma mitolojisi hakkında bilinen temel kavramlar genel olarak tanrı isimlerinden ibarettir: Zeus, Poseidon, Hades, Athena, Afrodit, Medusa ve 12 Olimposlu. Elbette Yunan ve Roma mitolojileri sadece bunlarla sınırlı değil. Ayrıca çoğu insan bilmez ama Yunan ve Roma mitolojileri aynı mantığı ve aynı tanrıları baz alsalar da aralarında gerçekten büyük farklar vardır. Ben sizlere Yunan mitolojisindeki başlangıçtan ve bazı temel tanrılardan bahsedeceğim.

Sanıyorum epey ayrıntılı ve uzun bir yazı olacak.

Öncelikle Yunan mitolojisinin başlangıcından bahsedeyim. Khaos her şeyin başlangıcı olarak bilinir. İlkel bir tanrısal güce sahiptir. Kosmos veya diğer bir adıyla Evren’den önce gelmiştir. Herkesten ve her şeyden önce gelmiştir. Gaia, Khaos’tan oluşmuştur. Gaia çoğu kaynakta hepimizin bildiği “Tabiat Ana” olarak geçer. Gaia yeryüzüdür aslında. Daha sonrasında Gaia gökyüzünü yaratmıştır. Gökyüzü Uranüs’tür. Uranüs ve Gaia’nın Hekatonkheirler, Titanlar ve Kikloplar olmak üzeri 3 çeşit çocukları olmuştur. Kikloplar başlarında bir adet göz bulunan devlerdir (Türk mitolojisinde de bulunan Tepegöz gibi). Onlar hakkında bir çok efsane vardır. Bazı efsaneler üç tane olduklarını söyler. Bunların isimleri Brontes (gök gürültüsü), Steropes (parıltı) ve Arges (şimşek)olarak geçer.

Hekatonkheirler elli başlı, yüz kollu yaratıklardır. Yine bunlardan da üç tane vardır. İsimleri Kottos (öfke), Briareus (güç) ve Gyes (dehşet) olarak geçer. Fakat Uranüs bu çocuklarından memnun olmadığı için, onları yerin altında bulunan, bizim bildiğimiz Hades’in Cehennemi’nin daha da aşağısındaki ve hiçbir insanın yaşamını sürdüremeyeceği lanetli yer Tartarus’a gönderir. (Bazı efsanelere göre Tartarus da canlıdır.) Titanlar ise 12 tanelerdir ve güçlü tanrı ırkı olarak geçerler. Titanların isimleri Kronos, Okeanos, Tethys, Hyperion, Theia, Koios, Phoebe, Rheia, Mnemosyne, Themis, Kriyus, Iapetos, Atlas ve Tifon’dur. (Hepsinin güçlerini ve görevlerini tek tek açıklayamayacağım çünkü çok da önemli değil.) Daha sonra Gaia, Hekatonkheirler ve Kiklopları taşımakta zorlanmıştır ve suçlusu Uranüs olduğu için ona çok sinirlenmiştir. Oğlu Kronos’a bir tırpan vermiştir. Kronos önce babasının cinsel organını kesip denize atmıştır ve burada dalga ve köpüklerin arasında Afrodit oluşmuştur. Daha sonrasında Kronos tırpanı alıp babası Uranüs’ü öldürmüştür.

Kronos zamanı yaratmıştır. Zamanı yavaşlatma, durdurma ve hızlandırma gibi güçleri vardır. Babası öldükten sonra tahta geçmiş ve 2. Tanrılar Dönemi’ni başlatmıştır. Kronos, kız kardeşi Rheia ile evlenmiştir. Bir gün bir kâhin, çocuklarının onu öldürüp tahta geçeceğini söylemiştir. Bu yüzden Kronos, doğan kız çocukları Hestia, Demeter, Hera ve erkek çocukları Poseidon ve Hades’i diri diri tek parça halinde yemiştir. Rheia çok korkmuş ve Gaia’ya durumu anlatmıştır. Son çocuk Zeus doğunca, Rheia, Zeus’u annesinin yanına göndermiş ve Kronos çocuğunu sorunca ona bezlere sarılı bir taş vermiştir. Kronos gözünü bile kırpmadan taşı yemiş ve taş midesine oturmuştur. Zeus bunu fırsat bilmiş ve babasının karnını kesip kardeşlerini içinden çıkarmıştır. Daha sonra Titanlar ve 3. Kuşak Tanrılar arasında savaş çıkmış ve bu savaş Zeus’un liderliğinde kazanılmıştır. Zeus, Poseidon ve Hades üç büyük tanrı olarak seçilmişlerdir. Ama hepsi de en güçlü olmak istemiştir. Eşit olmaları için Zeus’a gökyüzünün, Poseidon’a deniz ve okyanusların, Hades’e ise yer altının hâkimiyeti verilmiştir. Ama Zeus’a, en baş tanrı olmasını sağlayacak şimşek de verilmiştir.

Birinci kuşaklar arasından Zeus, göklerin tanrısıdır. Elindeki güçlü şimşek sayesinde ana tanrı olarak geçer. Hera ile evlidir ve birçok tanrının babasıdır. Poseidon, denizlerin, okyanusların, depremlerin ve atların tanrısıdır. Kikloplar tarafından kendisine “Trident” yani üç dişli yaba verilmiştir. Hades, ölülerin ve yeraltının tanrısıdır. Olimpos Dağı’nda değil yer altında yaşamaktadır. Hera, Zeus ile evlidir. Olimpos’un Kraliçesi olarak anılır. Evlilik, doğum ve kadının tanrıçasıdır. Demeter, yeryüzü kraliçesi Persephone’nin annesidir. Tarım, bereket, mevsimler ve anne sevgisinin tanrıçasıdır. Afrodit, güzellik ve aşk tanrıçasıdır. Eros’un annesi ve Ares’in sevgilisi olarak geçer. Hestia, Zeus’un en büyük ablasıdır. Aile tanrıçasıdır. Olimpos’ta yanan kutsal ateş ile bağdaştırılır. Yunan mitolojisindeki haline adanmış hiçbir tapınak yoktur ama Roma mitolojisindeki hali için tapınaklar bulunur.

Bunların yanında ikinci kuşaktan önemli birkaç tane tanrı daha vardır. Athena, Zeus ve hikmet tanrıçası Metis’in kızıdır. Zekâ, bilgelik, sanat, barış ve ne gariptir ki savaş tanrıçasıdır. Ares, Zeus ve Hera’nın oğludur. Savaş tanrısıdır. Apollon ve Artemis, Leto ile Zeus’un çocuklarıdır. İkiz kardeşlerdir. Apollon müzik, sanat, güneş, ateş, şiir ve kehanet tanrısıdır. İkiz kız kardeşi Artemis ise vahşi doğa, avcılık ve ay tanrıçası olarak geçer. Artemis, Apollon’dan bir gün önce doğmuş ve annesine doğumda yardım etmiştir. Annesinin çektiği acıları görünce evlenmemeye ve bakire kalmaya yemin etmiştir. Artemis aynı şekilde 13-15 yaşındaki kızları toplayıp onlara da bu yemini ettirmiş ve onları avcıları olarak almıştır. Bu kızlar sonsuza kadar aynı yaşta kalmışlardır. Hephaistos, Hera ve Zeus’un oğludur, Demirciler ve ateşin tanrısıdır. Olimpos Dağı’ndan atılmıştır çünkü Hera ile hiçbir zaman iyi geçinememişlerdir. Hermes, Zeus ve Maia’nın oğludur, tanrıların habercisi olarak geçer. Ayrıca tanrıların en hızlısı ve en kurnazıdır. Çoğumuz onu “Kanatlı Ayakkabılar”dan tanıyoruz. Persephone, Zeus ve Demeter’in kızıdır, yer altı ve hasat tanrıçasıdır. Hades onu evlenmek için yer altına kaçırmadan önceki ismi Kore’dir. Son olarak Dionysos, Zeus ve Semele’nin oğludur, şarap ve şarapçılık tanrısıdır.

Yunan Tanrılarınının Roma Karşılıkları:

Zeus – Jüpiter                            Apollon – Apollon

Poseidon – Neptün                  Artemis – Diana

Hades – Pluto                           Hephaistos – Vulcan

Hera – Juno/Yuno                    Hermes – Merkür

Afrodit – Venüs                        Dionysos – Baküs

Athena – Minerva                    Demeter – Ceres

Ares – Mars                               Hestia – Vesta

Persephone – Proserpina

Cidden uzun bir yazı oldu… Daha da uzatmamak için efsanelerden, kahramanlardan ve Yunan ile Roma mitolojisi arasındaki farklardan bahsedemedim. Merak ettikleriniz için yorum yapabilir ve cevap bekleyebilirsiniz. Sizler için cevapları derleyip yeni bir yazı hazırlayabilirim.

Benzer Yazılar
Bilim

Tor Ağı Nedir? Nasıl Kullanılır 2022

Öğren

Alcatraz Adası Hapishanesi - Kaçma Denemeleri

Bilim

Siber Savaş Nedir? Kimler Siber Savaş İçinde?

Bilim

Sanal Gerçeklik Nedir?

Yeni yazılarımızdan haberdar olmak ister misiniz?